Xây dựng giai cấp công nhân nước ta lớn mạnh, ngang tầm với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chủ động vững bước vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách hiện nay. trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị cũng như của mỗi người lao động.
Nhưng thực tế của giai cấp công nhân hiện nay cho thấy nếu không cải cách và thúc đẩy để phát triển thì giai cấp công nhân Việt Nam vẫn chỉ là những người nghèo về kinh tế cũng như nghèo về tri thức. và Chủ nghĩa xã hội khoa học sẽ trở thành một điều quá xa vời.
Sẽ không có xã hội công bằng, dân chủ, văn minh ở bất cứ đâu nếu coi thường trí thức, sẽ không có dân giàu, nước mạnh nếu những người quản lý, những người trực tiếp xây dựng đất nước thiếu tinh thần trách nhiệm. nhiệt tình cách mạng và tình đoàn kết giữa những người cộng sản.
Qua phần phân tích dưới đây, Công ty Luật Quang Huy xin giải quyết vấn đề: “Giai cấp công nhân ở Việt Nam hiện nay. Hiện trạng và hướng phát triển.”
Danh sách tài liệu tham khảo
- Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin
Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp công nhân
Khái niệm giai cấp công nhân
Khi sử dụng khái niệm giai cấp công nhân, C.Mác và Ph.Ăngghen đã sử dụng một số thuật ngữ khác nhau để diễn đạt khái niệm đó, như: giai cấp vô sản, giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân, giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân công nghiệp, v.v. Tuy nhiên, về cơ bản, các thuật ngữ này tất cả cùng biểu thị một khái niệm thống nhất, đó là giai cấp công nhân hiện đại, con đẻ của nền sản xuất. chủ nghĩa tư bản công nghiệp, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến và phương thức sản xuất hiện đại.
Đặc điểm cơ bản của giai cấp công nhân
Trong phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là giai cấp có hai đặc điểm cơ bản sau:
- Thứ nhất, về phương thức làm việc của giai cấp công nhân.
Giai cấp công nhân là những nhóm người lao động trực tiếp hoặc gián tiếp vận hành công cụ sản xuất công nghiệp ngày càng hiện đại, có trình độ xã hội hóa cao. Đây là đặc điểm cơ bản phân biệt công nhân hiện đại với thợ thủ công thời trung đại, với công nhân ở công trường thủ công.
Giai cấp công nhân đã có một quá trình phát triển từ thợ thủ công thời trung cổ đến công nhân thủ công và cuối cùng là công nhân công nghiệp hiện đại. “Ở công trường thủ công, người công nhân sử dụng công cụ của mình, còn ở xưởng, người công nhân phải phục vụ máy móc.”
- Thứ hai, về vị trí của giai cấp công nhân trong hệ thống quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
Trong hệ thống quan hệ sản xuất của xã hội tư bản, người lao động không có tư liệu sản xuất, buộc phải bán sức lao động cho nhà tư bản để kiếm sống. Mác và Ăng-ghen đặc biệt chú ý phân tích đặc điểm này, bởi đó là đặc điểm làm cho giai cấp công nhân trở thành giai cấp vô sản, giai cấp công nhân làm thuê cho giai cấp tư sản và trở thành giai cấp tư sản. lực lượng chống lại giai cấp tư sản.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xóa bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể nhân loại khỏi mọi ách áp bức. bóc lột, nghèo đói và lạc hậu; xây dựng xã hội mới thực sự tốt đẹp – Chủ nghĩa xã hội và Chủ nghĩa cộng sản.
Theo quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen, việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân cần phải trải qua hai bước. Bước đầu là “… giai cấp vô sản biến thành giai cấp thống trị” và “Giai cấp vô sản nắm chính quyền nhà nước”. Bước thứ hai: “…giai cấp vô sản dùng sự thống trị của mình từng bước giành hết tư bản vào tay giai cấp tư sản để tập trung toàn bộ tư liệu sản xuất vào tay nhà nước” để tổ chức xây dựng xã hội mới – chủ nghĩa xã hội .
Hai bước này có quan hệ chặt chẽ với nhau: giai cấp công nhân không thực hiện được bước thứ nhất, bước thứ hai cũng không được, nhưng bước thứ hai là bước quan trọng nhất để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình. Tôi.
Hai nhân tố chủ quan bảo đảm cho giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử thế giới của mình.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hoàn toàn do những điều kiện khách quan quy định. Nhưng để sứ mệnh lịch sử đó thành hiện thực cần phải có những nhân tố chủ quan bảo đảm. Trong hai nhân tố chủ quan là “bản thân giai cấp công nhân” và “Đảng Cộng sản” thì Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan hàng đầu bảo đảm cho giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. của tôi.
Đảng Cộng sản là lực lượng lãnh đạo chính trị, hình thức tổ chức cao nhất, bộ phận tiên tiến nhất của giai cấp công nhân, đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, theo chủ nghĩa Mác. -Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động, lấy nguyên tắc tập trung – dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản.
Đảng Cộng sản ra đời là một tất yếu lịch sử của phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân. Học thuyết khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác (CNXH khoa học) thâm nhập vào thực tiễn phong trào công nhân dẫn đến sự ra đời của các Đảng Cộng sản, trở thành quy luật chung cho sự ra đời của các Đảng Cộng sản. sản xuất ở nhiều nước trên thế giới.
Đảng Cộng sản là người chuẩn bị cho hai nhân tố quyết định thắng lợi cách mạng của giai cấp công nhân gồm: nhân tố đường lối, nhân tố tư tưởng và nhân tố lực lượng của cách mạng.
Một là: Đảng cộng sản là tập hợp những người ưu tú nhất trong giai cấp công nhân và quần chúng lao động khác. Đó là đội ngũ những người có nhận thức chính trị, học vấn và chuyên môn cao; lập trường giai cấp vững vàng… Như vậy, Đảng Cộng sản trở thành đội tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân; là người hoạch định chương trình, chủ trương, đường lối, chiến lược, sách lược, chương trình, kế hoạch… cho cách mạng của giai cấp công nhân đi đến thắng lợi cuối cùng.
Thứ hai: Đảng Cộng sản là đại biểu trung thành cho lợi ích, ý chí và nguyện vọng không chỉ của giai cấp công nhân mà còn của đại đa số quần chúng lao động khác (trong đó có giai cấp nông dân và giai cấp công nhân). công nhân khác). >> Vì vậy, Đảng Cộng sản là hạt nhân tập hợp các lực lượng cách mạng và xây dựng khối liên minh giữa các lực lượng cách mạng trong quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Một số nét mới của giai cấp công nhân thế giới ngày nay
Tăng trưởng cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu ngành
Sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học – công nghệ hiện đại và quá trình toàn cầu hóa kinh tế đã tác động mạnh mẽ đến giai cấp công nhân các nước. Đối với giai cấp công nhân ở các nước đang phát triển, sự tác động này tạo nên những biến đổi sâu sắc về cơ cấu cả về lượng và chất, đồng thời làm nảy sinh nhiều biểu hiện mới. Nhìn chung, có thể thấy rõ những điểm chính sau:
Thứ nhất, chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu dân số mỗi nước (khoảng 15 – 30%) nhưng đang có xu hướng ngày càng tăng tỷ trọng trong tổng số giai cấp công nhân thế giới. Bởi phần lớn dân số thế giới là dân số của các nước đang phát triển (trong tổng số hơn 6 tỷ người trên thế giới hiện nay, chỉ có gần 2 tỷ người sống ở các nước công nghiệp phát triển – các nước OECD, và sống ở các nước đang phát triển).
Ở các nước này, trong thế kỷ XX, giai cấp nông dân chiếm đại đa số, nhưng hiện nay do quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, giai cấp công nhân đã tăng lên nhanh chóng.
Thứ hai, lực lượng lao động có trình độ học vấn ngày càng được nâng cao, được đào tạo nghề nhất định trong cơ cấu lao động chung. So với giai cấp nông dân và những người phục vụ giản đơn, giai cấp công nhân được đào tạo chuyên môn và nghiệp vụ tốt hơn.
Thứ ba, là nhóm công nhân từng bước được tiếp xúc với khoa học công nghệ tiên tiến, được rèn luyện tác phong, kỷ luật lao động công nghiệp.
Thứ tư, giai cấp công nhân khá đa dạng và phức tạp về thành phần xã hội và nghề nghiệp. Khác với các nước tư bản phát triển, giai cấp công nhân ở các nước đang phát triển ngày càng tăng về số lượng, cả bộ phận công nhân công nghiệp truyền thống và cả bộ phận công nhân làm việc trong các ngành sản xuất. lĩnh vực sản xuất mới, công nghệ cao.
Điều này được các nhà nghiên cứu xã hội học lý giải là do các nước đang phát triển đang trong quá trình công nghiệp hóa (còn các nước phát triển đã hoàn thành quá trình công nghiệp hóa, chuyển các ngành truyền thống, sử dụng nhiều lao động sang các nước đang phát triển), đang thu hút vốn đầu tư nước ngoài, chủ yếu từ các nước phát triển .
Mặt khác, trong khi ở các nước công nghiệp phát triển, khu vực công nghiệp và nông nghiệp ngày càng thu hẹp lại và khu vực dịch vụ ngày càng mở rộng thì ở các nước đang phát triển, khu vực công nghiệp có xu hướng ngày càng mở rộng.
Thay đổi chất lượng cuộc sống
Hiện nay, cũng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, chất lượng cuộc sống của giai cấp công nhân được nâng lên rõ rệt, nhất là giai cấp công nhân ở các nước tư bản phát triển, một số đã có tư liệu sản xuất cho mình (tuy nhiên tư liệu sản xuất chủ yếu, quy định sự tồn tại của chủ nghĩa tư bản, vẫn nằm trong tay giai cấp tư sản).
Bên cạnh đó, họ còn phải chịu sự áp bức, bóc lột sức lao động của giai cấp tư sản nên phần lớn đời sống còn khó khăn, nhưng không thể phủ nhận rằng họ đã khá hơn trước.
Thực trạng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay và phương hướng phát triển
Cùng với tốc độ tăng trưởng nhanh của dòng vốn đầu tư nước ngoài và xu hướng phát triển của các doanh nghiệp trong nước, lực lượng lao động nước ta đang có dấu hiệu thiếu hụt và bất cập. Tình trạng thiếu lao động có tay nghề và trình độ quản lý đạt chuẩn là một thực tế.
Số liệu khảo sát tại tỉnh Đồng Nai cho thấy, 72,55% lao động trong các doanh nghiệp có độ tuổi từ 18 đến 35. Phần lớn là học sinh cấp 3 và xuất thân từ nông thôn, trong đó lao động phổ thông chiếm 43%; 27% có kỹ năng đáp ứng yêu cầu của công việc đang đảm nhận, nhưng đại đa số chưa qua đào tạo, không có bằng cấp.
Chỉ 30% những người đã qua đào tạo có bằng cấp, và trong số những người đã qua đào tạo, tỷ lệ thợ lành nghề cũng rất ít. Bậc 1 – 3 chiếm 66,51%, bậc 4 – 5 chiếm 25,01%, bậc 6 và 7 chỉ chiếm 6,88%. Không cần phải cảnh báo trước, với tốc độ thu hút FDI và xu hướng phát triển như 2 năm gần đây (2006 – 2007), vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực có kỹ năng sẽ ngày càng trầm trọng.
Giai cấp công nhân nước ta không những không đủ so với yêu cầu phát triển chung của thời đại mà còn thực sự không đủ so với yêu cầu phát triển của sự nghiệp CNH, HĐH hiện nay.
Chúng ta không phủ nhận những mặt tích cực và những đóng góp chung to lớn của giai cấp công nhân nước ta, bởi họ là lực lượng vận hành những phương tiện, tư liệu sản xuất hiện đại nhất trong xã hội. xác định phương hướng phát triển chủ yếu của nền kinh tế,
Nhưng trước cơ chế thị trường và những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, không ít công nhân đã phai nhạt biểu hiện chính trị, một bộ phận chỉ lo lắng nhiều đến những vấn đề thiết thực trước mắt, ít quan tâm đến những vấn đề chiến lược lâu dài như xã hội chủ nghĩa. phương hướng, vai trò, vị trí của giai cấp công nhân… hướng phát triển:
Một là: Cần định hướng lại mục tiêu giáo dục cho sát với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với mục tiêu phát triển cụ thể của từng thời kỳ.
Thực hiện nhất quán chủ trương xã hội hóa giáo dục, trong đó Nhà nước và các tổ chức xã hội có trách nhiệm đào tạo cơ bản ban đầu, doanh nghiệp trực tiếp sử dụng lao động phải có trách nhiệm đào tạo nâng cao tay nghề. nghiệp vụ, cập nhật kiến thức chuyên môn, chuẩn hóa chức danh nghề nghiệp trong từng doanh nghiệp.
Quan tâm đến đội ngũ giai cấp công nhân hiện nay là quan tâm đến trình độ văn hóa, năng lực chuyên môn, phẩm chất nghề nghiệp và ý thức chính trị của họ. Xây dựng giai cấp công nhân trước hết phải thể hiện ở việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao tay nghề, trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Đào tạo nghề và phát triển nghề nghiệp cần được coi là một trong những chỉ tiêu quy chuẩn như mọi chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội khác. Một thế hệ người lao động mới tinh thông về chuyên môn, vững vàng về bản lĩnh chính trị sẽ làm chủ chính mình, đủ sức đương đầu với mọi thử thách.
Nâng cao trình độ trí tuệ, năng lực chuyên môn và ý thức chính trị cho giai cấp công nhân là yếu tố góp phần bảo đảm ổn định chính trị, củng cố vững chắc nền tảng chính trị – xã hội của Đảng trong những năm tới. kỷ nguyên mới.
Thứ hai: Phải coi công tác xây dựng Đảng, củng cố các tổ chức quần chúng là nhiệm vụ sống còn của phong trào công nhân hiện nay. Để làm được điều này, chúng ta phải thẳng thắn trả lời một câu hỏi lớn.
Tại sao Đảng của giai cấp công nhân, Công đoàn của công nhân, Đoàn thanh niên là tổ chức chính trị của thanh niên công nhân mà một bộ phận công nhân chưa thiết tha vào Đảng, vào Đoàn, chưa xem xét đầy đủ? Công đoàn với tư cách là một tổ chức chính trị? tổ chức của họ. Thực tế cho thấy, công tác xây dựng Đảng, tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên chưa theo kịp yêu cầu phát triển của sự nghiệp đổi mới.
Một mặt do áp lực của các điều kiện khách quan, mặt khác bản thân các tổ chức đảng, công đoàn cũng bộc lộ những yếu kém, khuyết điểm. hợp thời. Đã đến lúc không chỉ dừng lại ở các chỉ thị, nghị quyết mà cần có các văn bản quy phạm pháp luật thể chế rõ ràng để chỉ đạo các nghị quyết thành các quy định cụ thể.
Đảng ta là Đảng cầm quyền, hoạt động của tổ chức đảng, công đoàn, đoàn thanh niên phải được hình thành trong từng doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Tuy nhiên, hoạt động của các tổ chức trên phải góp phần đưa doanh nghiệp phát triển, sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao.
Đời sống vật chất, tinh thần và các quyền khác của người lao động phải được bảo đảm tốt hơn. Phải nghiêm chỉnh thực hiện và chấp hành các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Ba là: Phải thực sự chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của người lao động. Việc ký kết hợp đồng lao động với người lao động phải được xem như một tiêu chuẩn bắt buộc đối với chủ doanh nghiệp. Ngoài hợp đồng lao động, cần chú ý kiểm tra điều kiện lao động, cường độ lao động, không cho phép và không cho phép người sử dụng lao động ép buộc người lao động làm việc quá giới hạn về cường độ và thời gian lao động.
Vấn đề này cần sớm được quy định cụ thể bằng luật. Quan tâm đúng mức đến đời sống tinh thần, hình thành các tiêu chí pháp lý về chỗ ở, điểm vui chơi giải trí, công trình văn hóa công cộng, chế độ nghỉ dưỡng sức, hưởng thụ các chương trình văn hóa, nghệ thuật trong từng doanh nghiệp, từng cụm dân cư, khu công nghiệp tập trung.
Động viên, khuyến khích và khen thưởng, khuyến khích mạnh mẽ những doanh nghiệp làm tốt, phê bình và xử lý thích đáng những đơn vị cố tình làm chưa tốt, làm qua loa, chiếu lệ…
Sự thiếu và nghèo nàn về đời sống văn hóa tinh thần sẽ làm cho đại bộ phận thanh niên công nhân sống và làm việc trong môi trường không có cảm hứng sáng tạo, tính tích cực xã hội không có điều kiện phát huy, lao động chắc chắn sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn, trước hết là cho bản thân các doanh nghiệp.
Trên đây là nội dung giải đáp thắc mắc của chúng tôi về vấn đề: Giai cấp công nhân Việt Nam, thực trạng và phương hướng phát triển. Nếu trong quá trình giải quyết còn vấn đề gì vướng mắc bạn có thể liên hệ qua đường dây nóng tư vấn pháp luật qua HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để được giải đáp.
Trân trọng./.
