Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đã khắc họa một hình ảnh đẹp, tráng lệ cũng như sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, thể hiện niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc đời. Tác phẩm được giới thiệu trong chương trình Ngữ Văn lớp 9.
Tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá
Cmm.edu.vn sẽ cung cấp những tư liệu giới thiệu về tác giả Huy Cận và nội dung bài thơ Đoàn thuyền đánh cá. Xin vui lòng đọc các chi tiết dưới đây.
Tàu đánh cá
Mặt trời xuống biển như hòn lửa. Sóng đã khóa, đêm đóng cửa. Đoàn tàu ra khơi, Bài ca ra khơi theo gió.
Hát rằng: Biển Đông cá bạc lặng sóng, Cá thu biển Đông như con thoi. Ngày mai sẽ dệt một biển tia sáng. Hãy đến để dệt lưới của chúng tôi, đội đánh cá!
Thuyền ta dong gió, buồm trăng, Lướt giữa mây cao biển phẳng, Ra khơi xa thăm dò lòng biển, Giăng lưới.
Cá anh vũ và cá trê, Cá mú chấm đuốc đen hồng, Đuôi em vẫy trăng vàng, Đêm thở: sao lái mặt nước Hạ Long.
Em hát câu hát gọi cá vào Gõ thuyền theo nhịp trăng cao Biển cho em cá như lòng mẹ Nuôi em sống ngày qua ngày.
Sao mờ, em kéo lưới cho kịp nắng mai, em kéo được con cá nặng trên tay, Vẩy bạc đuôi vàng óng ánh, Lưới giăng đón nắng hồng.
Bài hát căng buồm với gió, Con thuyền đua với mặt trời. Mặt trời lên biển màu mới, Mắt cá huy hoàng ngàn dặm.
I. Vài nét về tác giả Huy Cận
– Huy Cận (1919 – 2005), tên đầy đủ là Cù Huy Cận.
– Quê quán: Làng An Phú, huyện Hương Sơn (nay là xã An Phú, huyện Vũ Quang), tỉnh Hà Tĩnh.
– Ông tham gia hoạt động cách mạng và giữ nhiều chức vụ cao trong Chính phủ Việt Nam như: Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp thứ nhất, Thứ trưởng rồi Bộ trưởng Bộ Văn hóa Nghệ thuật, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Giáo dục. …
– Ông là một trong những nhà thơ xuất sắc của phong trào Thơ mới.
– Một số việc:
- Trước Cách mạng tháng Tám: Lửa thiêng (thơ, 1940), Lời cầu nguyện (văn xuôi triết học, 1942), Khúc ca vũ trụ (thơ, 1940-1942).
- Sau Cách mạng Tháng Tám: Mặt trời lại bừng sáng mỗi ngày (thơ, 1958), Đất nở hoa (thơ, 1960), Chiến trường trở lại chiến trường xa (thơ, 1973), Suy nghĩ về nghệ thuật (phê bình văn học, 1980-1982) …
II. Về những chiếc thuyền đánh cá
1. Hoàn cảnh sáng tác
– Giữa năm 1958, Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh.
– Từ chuyến đi thực tế này, hồn thơ Huy Cận đã thực sự nở hoa trở lại, cảm hứng trước thiên nhiên đất nước, lao động và niềm vui trong cuộc sống.
– Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác trong thời gian đó và được in trong tập thơ “Ngày nào cũng sáng” (1958).
2. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “Ta thả lưới, đoàn cá ơi!”: cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
- Phần 2. Tiếp theo là “Chốt lưới đón nắng hồng”. Quang cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
- Phần 3. Phần còn lại: cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.
3. Thể thơ
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác theo thể thơ bảy chữ.
4. Ý nghĩa nhan đề
mẫu 1
Huy Cận là một trong những nhà thơ xuất sắc của phong trào Thơ mới. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” tiêu biểu cho phong cách thơ Huy Cận. Tác phẩm được sáng tác vào giữa năm 1958, trong một chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Nhờ chuyến đi thực tế này, hồn thơ Huy Cận đã thực sự nở hoa trở lại và tràn đầy cảm hứng về thiên nhiên đất nước, lao động và những niềm vui cuộc sống. Bài thơ được in trong tập thơ “Ngày nào cũng sáng” (1958). Nhan đề bài thơ có nhiều ý nghĩa. Trước hết, có thể xác định hình ảnh trung tâm của bài thơ là đoàn thuyền đánh cá. Trước hết là “đội tàu” – không chỉ một chiếc mà là nhiều chiếc thuyền cùng nhau ra khơi, thuê những lao động quen với cuộc sống “đánh cá”. Qua hình ảnh này nhà thơ muốn ca ngợi tinh thần đoàn kết của nhân dân trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. đồng thời ca ngợi vẻ đẹp trù phú của thiên nhiên Việt Nam, cũng như thể hiện tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc.
mẫu 2
Giữa năm 1958, Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi thực tế này, hồn thơ Huy Cận mới thực sự nở hoa trở lại và tràn đầy cảm hứng về thiên nhiên dân tộc, lao động và niềm vui trước cuộc sống. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác trong thời gian đó và được in trong tập thơ “Ngày nào trời cũng sáng” (1958). “Đoàn thuyền đánh cá” là hình ảnh trung tâm của bài thơ. Qua hình ảnh này, Huy Cận đã khắc họa được vẻ đẹp kì vĩ của thiên nhiên cũng như sự hoà hợp giữa thiên nhiên và con người lao động. Từ đó, tác giả cũng bày tỏ niềm vui sướng, tự hào về thiên nhiên, đất nước.
Xem thêm Ý nghĩa nhan đề bài thơ Đoàn thuyền đánh cá
5. Mạch cảm xúc
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được trình bày theo trình tự thời gian từ khi thuyền ra khơi (hoàng hôn) đến khi trở về (bình minh). Toàn bộ tác phẩm mang âm hưởng vui tươi, hạnh phúc trong lao động của thời kỳ đổi mới.
6. Nội dung
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đã khắc họa một hình ảnh đẹp, tráng lệ cũng như sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, thể hiện niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc đời.
7. Nghệ thuật
- Liên tưởng hình ảnh, trí tưởng tượng độc đáo, phong phú.
- Âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng, lạc quan.
- Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, nhân hoá, ẩn dụ…
III. Khám phá đội tàu đánh cá
(1) Mở bài
Vài nét về tác giả Huy Cận trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
(2) Cơ thể
Một. cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi
* Khổ thơ đầu:
– Hai câu đầu: Hình ảnh thiên nhiên trên biển lúc hoàng hôn.
- So sánh “mặt trời xuống biển” với “piston lửa”: mặt trời là một hình tròn tròn đỏ rực – biểu thị thời điểm mặt trời lặn.
- Nhân hóa “Sóng chốt, đêm khóa”: không gian đại dương là ngôi nhà rộng, đêm là cửa, sóng là chốt.
=> Thiên nhiên bắt đầu nghỉ ngơi, tận hưởng trạng thái yên bình.
– Hai câu sau: Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
- “Thuyền”: không chỉ là một con thuyền, mà là cả một đoàn người – một đoàn người đông đảo ra khơi.
- “Lại ra khơi”: cho thấy đây là công việc đã quá quen thuộc với họ.
- “Cánh buồm”: hình ảnh những người lao động cùng nhau gánh câu hát, tạo nên sức mạnh như gió đẩy con thuyền ra khơi.
=> Khi vạn vật bắt đầu nghỉ ngơi, những người đánh cá bắt đầu hành trình lao động của mình.
* Khổ thơ thứ hai: Nội dung lời ca của người dân miền biển.
– “Cá bạc, cá thu”: gợi sự trù phú, trù phú của biển cá, của đại dương.
– “Biển Đông yên sóng”: Cầu trời yên biển lặng để việc đánh bắt hải sản diễn ra thuận lợi.
– “Cá thu Biển Đông như con thoi”: từng đàn cá tung tăng trên mặt nước như con thoi.
– Chúng “dệt biển tia nắng ban mai”: giải pháp nhân hóa tạo nên nhiều mảng màu động.
– Câu thơ cuối “mấy anh thả lưới về”: vừa là lời kêu gọi, vừa là mong ước của ngư dân về một mùa cá bội thu.
b. Xem những chiếc thuyền đánh cá trên biển
* Khổ thơ thứ ba: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
– Nghệ thuật ẩn dụ “thuyền ta no gió, thuyền về trăng”: thiên nhiên và con người nhường nhịn nhau như thể hòa hợp.
– Nghệ thuật phóng đại “lướt giữa mây cao và biển phẳng”: con thuyền như một tấm ván khổng lồ lướt đi giữa không gian bao la, rộng lớn – tầm cỡ vũ trụ.
– Công việc diễn ra trong đêm: Ra khơi khám phá lòng biển – mặc dù trong bóng tối nhưng người ngư dân vẫn miệt mài với công việc đánh bắt của mình.
– “Tăng cường vị thế nghề lưới vây”: Nghề chài lưới như một trận chiến, nhưng con người phải dùng mưu trí để tạo nên trận địa để thu phục thiên nhiên.
* Câu 4: Cảnh biển về đêm
– Huy Cận đã liệt kê hàng loạt loài cá quý hiếm của biển: cá anh vũ, cá nục, cá trê, cá mú – thể hiện sự trù phú của biển cả.
– Hình ảnh “đuốc đen, đuốc hồng” gợi màu sắc của loài chim biết hót.
– “Đuôi em vẫy trăng vàng”: ánh trăng soi sáng mặt biển, đàn cá vẫy đuôi làm sóng sánh ánh trăng vàng.
– “Đêm thở: sao lái nước Hạ Long”: đêm như có sự sống, có sự sống.
* Khổ 5: Ý thức lao động của người dân chài
– Vất vả bỗng vui tươi hơn nhờ lời ca tiếng hát.
– Lòng biết ơn biển: “Biển cho ta những con cá như lòng mẹ” – vùng biển êm đềm nuôi sống biết bao người dân ven biển.
* Câu 6: Cảnh thu hoạch cá
– Khi kéo lưới cũng là lúc tờ mờ sáng – làm thâu đêm mà vẫn không thấy mệt.
– Hình ảnh “tay kéo cá nặng”: Hình ảnh những cánh tay khỏe mạnh kéo được mẻ lưới đầy cá – thành quả lao động của ngư dân.
– “Vảy bạc đuôi vàng bóng”: khi bắt được cá cũng là lúc bình minh.
c. cảnh thuyền đánh cá trở về
– “Cánh buồm hát cùng gió”: ca dao mang âm hưởng dân ca nhưng là những câu ca về một mùa màng bội thu.
– “Chuyến tàu chạy cùng mặt trời”: sự trở lại của đội lướt sóng giống như một cuộc chạy đua với thời gian.
– “Mặt trời nhô lên từ biển mang màu áo mới”: ước vọng về một cuộc sống ấm no, sung túc.
– “Mắt cá vạn dặm cạn”: niềm tin hướng tới một cuộc sống tương lai tốt đẹp.
(3. Kết luận
Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
Bản quyền bài viết thuộc về trường THPT TP Sóc Trăng. Mọi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: Trường Cmm.edu.vn (thptsoctrang.edu.vn)
Bạn xem bài Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá có khắc phục được lỗi các em phát hiện không?, nếu chưa được các em hãy comment thêm về bài thơ đoàn thuyền đánh cá bên dưới để Trường THCS Võ Thị Sáu thay đổi & hoàn thiện nội dung tốt hơn cho các em nhé! Cảm ơn quý vị đã ghé thăm Website: vothisaucamau.edu.vn của trường THCS Võ Thị Sáu
Nhớ dẫn nguồn bài viết này: Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của website vothisaucamau.edu.vn
Thể loại: Văn học
Danh Mục: Ngữ Văn
Web site: http://huecdt.edu.vn/
